Đặc trưng văn hóa dân tộc Khơ-mú

Người Khơ-mú di cư từ Lào đến Việt Nam nay đã hơn 100 năm. Văn hóa dân tộc Khơ-mú có những nét rất đặc trưng. Cùng Nguoivietnam.vn tìm hiểu ngay dưới bài viết này nhé!

1. Phong tục tập quán, văn hóa dân tộc Khơ-mú

Tên gọi khác: Xá Cẩu, Khạ Klẩu, Mãng Cẩu, Tày Hạy, Mứn Xen, Pu Thềnh, Tềnh.

Quan hệ xã hội: Người Khơ Mú có quan hệ chặt chẽ với người cùng tộc và láng giềng, đặc biệt là người Thái. Mỗi bản là một cộng đồng, và bản này lại chia thành nhiều gia đình thuộc các dòng họ khác nhau.

Mỗi dòng họ sẽ có một trưởng họ, và có phân hoá về giàu nghèo trong bản. Tên họ thường mang các tên thú, chim, cây cỏ, hoặc các tên vô tri như rọ lợn, môi múc canh.

Nhà ở: Người Khơ Mú truyền thống xây dựng nhà sàn bằng cột không ngoãm, vách phên và sàn bương. Tuy nhiên, hiện nay nhiều nơi đã nâng cấp và làm những ngôi nhà khang trang và vững chãi hơn. Nhà sàn truyền thống thường được xây dựng với nhiều tầng, và mỗi gia đình sẽ có một tầng riêng.

Cưới xin: Hôn nhân trong người Khơ Mú tuân theo nguyên tắc thuận chiếu, đặc biệt trong phạm vi một dòng họ. Trong hôn nhân, vẫn tồn tại nhiều tàn dư mẫu hệ như tục ở rể, chồng mang họ vợ, hôn nhân anh em vợ/chị em chồng, và nhiều quy định khác.

Trai gái được tự do tìm hiểu, nhưng quyết định cuối cùng thường do bố mẹ quyết định, đặc biệt là ông cậu.

Ma chay: Lễ tang của người Khơ Mú đi kèm với nhiều nghi thức tín ngưỡng, đặc biệt là lễ cúng tiễn hồn người chết. Sau lễ cúng này, thi hài của người đã qua đời mới được đưa đi chôn.

Nhà mới: Lên nhà mới là dịp vui của gia đình và cả bản. Người chủ nhà thường mổ lợn để thiết đãi cư dân trong bản và xóm giềng. Đây cũng là cơ hội để người dân trình diễn các hoạt động văn nghệ có tính cộng đồng.

Lễ Tết: Ngoài tết Nguyên đán, người Khơ Mú còn ăn tết cơm mới. Tết này thường được tổ chức sau vụ gặt tháng 10 âm lịch.

Thờ cúng: Người Khơ Mú thờ cúng các loại ma quan trọng nhất như ma trời, ma đất, ma thuồng luồng, ma tổ tiên và ma nhà. Có nhiều lễ cúng khác nhau, và mỗi dòng họ duy trì tục thờ ma dòng họ riêng với nghi thức và động tác đặc trưng.

Lịch: Người Khơ Mú sử dụng cách tính ngày giờ dựa trên bảng cà la để vận dụng trong việc dựng nhà, tổ chức hôn nhân, và các sự kiện quan trọng khác.

Văn nghệ: Người Khơ Mú có truyền thống văn hóa nghệ thuật phong phú với âm nhạc, nhảy múa, và sử dụng các nhạc cụ truyền thống như sáo, kèn môi, và các bộ gõ bằng tre. Một trong những điệu nhạc phổ biến của họ là điệu Tơm.

2. Trang phục truyền thống của người Khơ-mú

Trang phục của người Khơ Mú có sự tương đồng với trang phục của người Thái, tuy nhiên, điểm khác biệt là cách họ trang trí hàng tiền bạc và vỏ ốc trên phần thân áo của phụ nữ.

3. Ẩm thực của người Khơ-mú

Người Khơ Mú thường ưa thích đồ xôi hoặc đồ ngô, thường kèm theo độn sắn. Họ có sở thích ăn các món có vị cay, chua, đắng, và thường yêu thích các món nướng có mùi thơm đặc biệt như chẻo, nậm pịa, cá chua và nhiều món ăn độc đáo khác.

Một vài điểm đặc biệt linh thiêng trong Tết Gơ Rơ: