Văn hóa dân tộc Xơ-Đăng – Đặc trưng văn hóa của Việt Nam

Dân tộc Xơ-Đăng định cư trên vùng núi Tây Nguyên và có đời sống cộng đồng đoàn kết với nhau, Người Xơ-Đăng mang những bản sắc riêng về phong tục tập quán. Văn hóa dân tộc Xơ-Đăng như thế nào? Bài viết dưới đây Nguoivietnam.vn sẽ giới thiệu đến bạn.

1. Phong tục tập quán – văn hóa dân tộc Xơ-Đăng

Tôn giáo và tín ngưỡng: Người Xơ-đăng theo tín ngưỡng đa thần, bởi họ tin rằng mọi vật đều mang linh hồn. Bên cạnh thế giới thần linh, người Xơ-đăng còn tin rằng mỗi người có ba loại hồn khác nhau. Hồn mhoa con xoang hoặc con lung luôn ở bên cạnh thể xác, từ khi còn sống cho đến khi qua cõi chết. Hồn mhoa plo thường lang thang khắp nơi, dẫn đến việc bị ma ám và gây ra bệnh tật. Hồn thứ ba là mhoa mngô mnghiêng, thường sinh sống trong các tổ mối, từ đó tạo nên nhiều nghi lễ cúng kính.

Lễ tết: Văn hóa dân tộc Xơ-Đăng trong năm gồm nhiều lễ hội khác nhau, ví dụ như Lễ đâm trâu (còn được gọi là Ka Pô), Lễ cơm mới và Lễ cúng máng nước. Trong số này, Lễ hội mừng năm mới là lễ quan trọng nhất trong năm. Đây là thời điểm để tổng kết thành quả sau một mùa làm đồng, cũng như bày tỏ lòng biết ơn đối với các thần Giàng đã ban cho mùa màng bội thu.

Văn nghệ: Người Xơ Ðăng có nhiều loại nhạc cụ (đàn, nhị, sáo dọc, ống vỗ kloongbút, trống, chiêng, cồng, tù và, ống gõ, giàn ống hoạt động nhờ sức nước…). Có loại dùng giải trí thông thường, có loại dùng trong lễ hội. Những điệu hát phổ biến là: hát đối đáp của trai gái, hát của người lớn tuổi, hát ru.

Trong một số dịp lễ hội, đồng bào trình diễn múa: có điệu múa riêng cho nam, riêng cho nữ, cũng có điệu múa cả nam, nữ cùng tham gia. Truyện cổ Xơ Ðăng cũng rất phong phú và đặc sắc

Lịch: Cách tính lịch của người Xơ Đăng một năm gồm 10 tháng, theo chu kỳ làm rẫy. Mỗi tháng trong lịch có 30 ngày. Trong ngày, thời gian được chia thành các phần khác nhau với những tên gọi riêng biệt. Họ cũng biết phân biệt ngày tốt và ngày xấu. Ví dụ, họ tin rằng ngày cuối tháng là thời điểm tốt để trồng ngô vì sẽ có nhiều hạt, và ngày đó cũng thích hợp để chặt tre nứa vì không bị mọt.

2. Trang phục của người Xơ-Đăng

Văn hóa dân tộc Xơ-Đăng nam giới mặc khố và ở trần. Phụ nữ thường mặc váy cùng với áo. Khi thời tiết lạnh, họ sử dụng tấm vải để che người. Trước đây, nhiều người Xơ Đăng phải mặc y phục làm từ vỏ cây. Tuy nhiên, ngày nay, đàn ông thường mặc quần áo tương tự như người Việt, trong khi phụ nữ thường mặc áo cánh, sơ mi, và váy. Vải truyền thống của người Xơ Đăng thường có màu trắng tự nhiên của sợi hoặc màu đen, với ít hoa văn và chủ yếu sử dụng màu đen, trắng, và đỏ.

3. Ẩm thực của người Xơ-Đăng

Người Xơ Đăng thường ăn cơm tẻ hoặc cơm nếp kèm với muối ớt và các loại thực phẩm thu thập từ rừng. Khi có các lễ cúng, họ mới dùng thịt gia súc hoặc gia cầm. Món canh nấu từ rau hoặc măng kết hợp với thịt, cá, ốc là phổ biến. Họ uống nước lã (ngày nay thì đa phần uống nước lọc bình thường), cùng với rượu cần. Đặc biệt, rượu được làm từ loại kê chân vịt thường ngon hơn rượu làm từ gạo hoặc sắn.

Một số nơi, người Xơ Đăng có thói quen ăn trầu cau. Cả nam và nữ đều hút thuốc lá; tuy nhiên, có nơi mà người ta nghiền thuốc lá thành bột và đặt vào miệng thay vì hút.

Một vài món ăn được người Xơ-Đăng yêu thích: