Dân tộc Mông chủ yếu sống ở vùng núi cao phía Bắc. Văn hóa dân tộc HMông có gì đặc sắc? Cùng Nguoivietnam.vn tìm hiểu ngay nhé.
1. Phong tục tập quán – văn hóa dân tộc HMông
Văn hóa dân tộc HMông có một hệ thống tín ngưỡng dân gian vô cùng đa dạng và đặc biệt. Bên cạnh việc thờ cúng tổ tiên, trong ngôi nhà của người Mông còn tồn tại sự thờ cúng một loạt các thần bảo hộ như thần tài (còn gọi là xử cang), thần cột nhà “Bùa đăngz”, thần cửa “Bùa trùngz”, và thần bếp.
Một đặc điểm nổi bật của người Mông ở Yên Bái là nghề rèn, với kỹ thuật cao như rèn dao, cuốc, tự đúc lưỡi cày và các trang sức phụ nữ, đồng thời đúc nhạc ngựa và chuông bò. Họ cũng tạo ra các sản phẩm gia đình bằng gỗ, đan lát từ tre và mây với sự tinh tế và đẹp mắt.
Nghề dệt thổ cẩm cũng là một khía cạnh văn hóa quan trọng của người Mông ở Yên Bái. Sợi lanh được thổi hồn vào từng bức vải bằng cách dệt thủ công qua nhiều công đoạn khác nhau. Trang phục chính thống của cả nam và nữ người Mông thường được làm từ loại vải này, đặc biệt là trang phục dành cho những dịp quan trọng. Phụ nữ Mông thường được dạy cách dệt vải từ khi còn nhỏ, thường do bà hoặc mẹ dạy.
Một phong tục quan trọng khác của người Mông ở Yên Bái là việc tham gia vào các phiên chợ, đặc biệt là những phiên chợ tết sặc sỡ sắc màu. Họ thường tổ chức ăn tết sớm hơn một tháng so với Tết Nguyên đán và đi xuống chợ từ rất sớm. Điều này không chỉ để trao đổi hàng hóa và mua sắm những nhu yếu phẩm cho gia đình, mà còn để tạo dịp gặp gỡ, giao lưu, và thể hiện nghệ thuật múa khèn. Cuộc sống của người Mông ở Yên Bái chặt chẽ liên quan đến dân ca, dân vũ, nhạc cụ và các lễ hội cộng đồng được tổ chức hàng năm, như Lễ hội Tầu sừ, lễ Nào xông, lễ Tết rừng, Lễ cúng cơm mới và lễ hội Gầu tào.
2. Trang phục của người HMông
Trang phục truyền thống của văn hóa dân tộc HMông bao gồm váy, áo xẻ ngực, yếm lưng, có tấm vải che phía trước và vuông vải nhỏ che lưng phía sau, thắt lưng, khăn quấn đầu, và chân vấn xà cạp. Váy thường mang hình dáng nón cụt và được xếp nhiều nếp để tạo ra vẻ xoè rộng.
- Phụ nữ H’mông Trắng mặc trang phục trắng, gồm váy và áo xẻ ngực có hoa văn thêu ở cánh tay, cùng với yếm lưng. Họ cạo tóc xung quanh và để chỏm lớn ở đỉnh đầu, sau đó quấn khăn vành rộng.
- Phụ nữ H’mông Hoa thường mặc váy màu chàm với hoa văn thêu ở gấu váy. Áo xẻ nách, trên vai và ngực có cạp thêm vải màu với hoa văn con ốc. Họ để tóc dài quấn quanh đầu và thường có thêm tóc giả.
- Phụ nữ H’mông Đen mặc váy màu chàm, có hoa văn in ở gấu, ngắn hơn váy H’mông Hoa. Áo xẻ giữa ngực, thêu hoa văn ở cánh tay và hò áo.
- Phụ nữ H’mông Xanh mặc váy hình ống màu chàm, với hoa văn hình chữ thập thêu trên gấu váy. Áo mở chếch ngực và xẻ thẳng về bên trái, cài một cúc. Cánh tay áo đắp thêm miếng vải màu đỏ và cổ tay áo cũng có hoa văn thêu.
Ngày nay, trang phục của phụ nữ H’mông đã có những sự thay đổi. Phụ nữ H’mông Sa Pa thường mặc quần ống ngắn và áo khoác ngoài kép xẻ ngực với cổ cứng và hoa văn thêu. Phụ nữ H’mông Trắng ở Sơn La thường mặc quần ống dài và áo cánh trắng bên trong, cộng thêm áo cổ truyền ở bên ngoài. Còn phụ nữ H’mông Hoa thường mặc áo hở nách.
Người H’mông còn đeo đồ trang sức như khuyên tai, vòng cổ, vòng tay, và nhẫn làm từ đồng, bạc, vàng. Sự đặc biệt của nhẫn là nếu người đó đeo đồng thời hai chiếc nhẫn thì có nghĩa rằng họ đã có chồng hoặc vợ. Phụ nữ thường mang chiếc ô có màu sắc đẹp, vừa che mưa, che nắng, vừa tạo nét duyên dáng và làm vật trang sức.
