Dân tộc Gia Rai là một trong năm dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Mã Lai-Đa Đảo và cũng là một trong những dân tộc thổ dân ở khu vực Tây Nguyên. Văn hóa dân tộc Gia-rai như thế nào? Cùng Nguoivietnam.vn tìm hiểu nhé.
1. Phong tục tập quán của dân tộc Gia Rai
Thờ cúng: Văn hóa dân tộc Gia-rai theo tín ngưỡng vạn vật hữu linh. Họ tôn thờ nhiều loại thần linh (Yang), trong đó ba loại quan trọng được tôn thờ trong các lễ cúng hàng năm hoặc định kỳ:
- Thần nhà (Yang sang): Là thần bảo vệ nhà cửa, thường được cúng trong ngôi nhà. Khi xây nhà mới, họ tiến hành lễ đâm trâu và trồng cây gạo.
- Thần làng (Yang ala bôn) và thần nước (Yang ia): Đây là những thần bảo vệ làng xóm và cuộc sống của cộng đồng. Họ thường được cúng tại bến nước và chân núi.
- Thần vua (Yang pó tao): Được coi là thần của lửa, nước và gió. Họ thường tổ chức lễ cầu trời, cầu mưa, gió hoà và mùa màng bội thu.
Ma chay: Người Gia Rai tuân theo truyền thống chôn cất tất cả các thành viên cùng dòng họ vào một ngôi mộ chung. Khi người đàn ông qua đời, họ sẽ đưa thi hài về mộ phía mẹ và chôn cất. Trong mộ chung này, các quan tài được xếp sát bên nhau theo chiều ngang và xếp lên nhau theo chiều dọc. Khi quan tài đạt đến miệng huyệt, họ sẽ đặt ván để tiếp tục chôn cất, thường là vài lớp ván nữa. Sau đó, họ tiến hành nghi thức “bỏ mả” (còn gọi là Họa lui, Thi nga hay Bó thi) – một nghi lễ quan trọng trong quá trình tang lễ.
Ngoài ra, người Gia Rai còn tin rằng khi con người qua đời, linh hồn của họ có thể biến thành ma. Họ tin vào hiện tượng ma lai, tức là những người sử dụng ma thuật để gây hại cho người khác.
Văn hóa và văn nghệ: Người Gia Rai có nhiều trường ca như Ðăm San, Xinh Nhã, Ðăm Di… Thường được thể hiện qua hình thức hát thơ với điệp điệu đàn Tưng nưng. Những điệu vũ dân gian Gia Rai thường mô phỏng các cuộc chiến tranh giữa các bộ tộc. Các nhạc cụ như Ðàn Tơ rưng, Krông put, Tưng nưng… cũng được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng.
2. Trang phục của người Gia Rai
Người Gia Rai có trang phục đặc trưng. Ðàn ông thường mặc khố vải trắng kẻ sọc nhiều màu. Trong các dịp lễ, họ thường mặc khố vải chàm dài khoảng 4m và rộng 0,30m, có các đường hoa văn và tua chỉ nhiều màu ở hai đầu. Áo của họ thường là màu đen, cộc tay, hở nách, có các đường hoa văn chỉ màu chạy dọc hai sườn, mang theo dấu vết kiểu pông-sô.
Văn hóa dân tộc Gia-rai Pơtao hoặc chủ làng thường mặc áo chàm, che kín mông, tay dài, có thiết kế chui đầu. Áo thường có một mảng vải màu đỏ làm khuy và khuyết cài từ cổ đến ngực. Dưới dải cúc là miếng vải đỏ hình vuông được khâu đáp vào, tạo dấu hiệu là áo.
Trong khi đó, đàn bà thường mặc váy chàm (dài khoảng 1,4m x rộng 1m), có đường viền hoa văn chạy quanh gấu váy. Phần cạp có tua chỉ trắng hoặc màu. Váy không được khâu liền thành ống, mà khi mặc chỉ cuốn vào thân để giữ chỗ giáp hai đầu về phía trước. Họ cũng mặc áo cánh ngắn, bó sát thân, có tay dài. Trên cánh tay áo thường có thiết kế hoa văn chỉ màu, thể hiện sự tinh tế và đẹp mắt.
3. Ẩm thực – Văn hóa dân tộc Gia-rai
Gạo tẻ là nguyên liệu chính trong thực đơn; còn lương thực phụ là ngô. Thực phẩm thường bao gồm rau xanh, muối, ớt, canh chua từ rau và thỉnh thoảng mới có bữa có thịt, cá. Trong những dịp đặc biệt, như bữa tiệc, mâm cơm, việc dùng chén rượu có thể là trọng tâm, quanh đó sắp xếp các món ăn trên đĩa, bát hoặc lá chuối để vừa ăn vừa uống. Khi uống rượu ngà say, người Gia Rai thường hát hò, nhảy múa và thường đi kèm với âm nhạc từ những cây chiêng.
=>>>Xem thêm: Văn hóa dân tộc HMông – Đặc trưng văn hóa của Việt Nam
Vậy là các bạn đã tìm hiểu xong văn hóa dân tộc Gia Rai – Đặc trưng văn hóa của Việt Nam. Hy vọng bài viết sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho bạn.
Vân Anh – Tổng hợp
